Xâm nhập thung lũng Silicon

Một vòng quanh thung lũng Silicon

Từ Boston, vượt qua hơn 5000km, tôi đã có mặt tại thành phố San Jose, California, nơi được mệnh danh là thủ phủ của thung lũng Silicon nổi tiếng thế giới và là trụ sở của hàng loạt các đại gia tên tuổi đã khá quen thuộc với Việt Nam như Yahoo, Google, Cisco, IBM…Điều đập vào mắt đầu tiên khi nhìn từ máy bay là một thành phố xinh đẹp và rộng lớn được vây quanh bởi núi đồi. Do có họ hàng bên đây tôi không gặp nhiều khó khăn trong việc ăn ở. Ngoài ra, anh G, con của bác ruột, sẽ xin nghỉ mấy ngày sắp tới để làm hướng dẫn viên trong thời gian tôi ở đây.

Hình: Hành trình một tháng trên đất Mỹ

Sau một ngày nghỉ sau chuyến bay dài, anh G chở tôi dạo một vòng quanh thung lũng Silicon để tham quan các công ty. Thung lũng được bố trí theo thành các building lớn nằm kế bên nhau. Các công ty lớn như Yahoo, eBay, Google… có nhiều tiên nên mua hẳn các building nằm sát nhau. Cá biệt như Cisco thì có hẳn một dãy building liên tiếp nằm trên một con đường đến nỗi con đường đó cũng được đặt tên lại đừong Cisco. Các công ty nhỏ thì không đủ tiền để sở hữu một building như vậy nên chỉ có thể thuê một căn phòng ở trong các tòa nhà đó, mô hình kiểu như eTown ở Việt Nam. Giá thuê trung bình vào khoảng 4-5$/feet² (1 feet = 30.48cm). Tuy nhiên những bảng “Available for lease” ở đây cũng khá nhiều bởi tình hình ở Silicon hiện nay cũng đã không được còn như mấy năm trước. Rất nhiều công ty đã chuyển trụ sở sang các bang khác hoặc đem sang các nước khác outsource để tiết kiệm chi phí.

Hình: Các building san sát trên một con đường

Hầu hết tất cả các công ty ở đây đều không cho người lạ vào trong tòa nhà nên hôm nay chỉ tính đi dạo vòng quanh các building của các công ty. Mức độ bảo vệ của các công ty ở đây được đặt rất cao. Hầu hết các công ty lớn đều có các chiếc xe Security chạy tuần tiễu xung quanh các building của mình, như Yahoo còn có các trạm kiểm soát nằm ở các cổng ra vào. Tới eBay đang loay hoay tìm chỗ chụp hình thì tìm được một cái logo to rất đẹp nằm ở trung tâm. Bất chợt có chiếc xe Security chạy ngang qua, lịch sự xin phép được chụp hình thì nhận được một lời từ chối rất lịch sự. Nói rõ hơn là chỉ chụp với cái logo bên ngoài nhưng anh bảo vệ vẫn kiên quyết không chịu. Thế mới thấy được mức độ bảo mật ở các ty ở các công ty ở đây là lớn như nào. Thôi thì mình chụp hình ở những nơi quen biết vậy ;))

Hình: Tại Atmel

Hoạt động bên trong các công ty

Sang ngày hôm sau, nhờ giới thiệu nên tôi cũng tìm được một vài người bạn có thể dắt tôi vào sâu bên trong các building các công ty.

Đầu tiên tôi có mặt ở Hi-Meter, một công ty chuyên làm về các máy nhỏ test thiết bị theo đơn đặt hàng của các công ty lớn. Công ty này khá nhỏ nên chỉ mướn một căn phòng nho nhỏ. Số lượng nhân viên ở đây vào khoảng 10 người bao gồm 1 giám đốc, 1 thư kí, còn lại là nhân viên. Cách bố trí ở đây cũng không theo lối thường, ngoài một chỗ bên ngoài dành cho thư kí, phía trong thì cả giám đốc và nhân viên đều ở trong cùng một phòng rộng không có vách ngăn, cả bàn làm việc lẫn máy móc đều cùng một chỗ. Mỗi năm công ty này chỉ làm khoảng 7,8 cái máy và bán với giá vào khoảng 500.000$, tính ra doanh số vào khoảng 3-4 triệu USD, tương đương với các công ty gia công phần mềm ở Việt Nam hiện nay.

Hình: Công ty Hi-Meter

Sau đó tôi có mặt tại công ty Maxim, một công ty khá lớn hoạt động trong lĩnh vực sản xuất các con chip dùng trong các bo mạch. Sau khi xin phép thì ông giám đốc cũng đồng ý cho vào tham quan công ty nhưng chỉ chừa một chỗ không được phép vô, đó là clean room. Hỏi ra thì được biết nơi đây là chỗ quan trọng nhất, nơi chế tạo chip, chiếm hơn phân nửa building trong công ty. Vào đó các nhân viên phải mặc đồ trắng và thực hiện một số quy định vệ sinh cực kì nghiêm ngặt vì chỉ cần một hạt bụi nhỏ cũng có thể ảnh hưởng tới các con chip. Thật là tiếc, đành đi dạo quanh các phòng còn lại. Cũng không có gì đặc sắc, bình thường như các công ty ở Việt Nam, cũng những ô nhỏ cho mỗi nhân viên có vách ngăn với nhau nằm trong cùng một căn phòng. Sau đó tôi còn tới thêm nơi đặt các web server với các cỗ máy chạy liên tục ngày đêm, nhưng nói chung cũng không khác VN là bao nhiêu.

Hình: Mô hình clean room

Tiếp đến tôi có mặt tại building chuyên về testing của công ty National Semiconductor, một công ty rất lớn cũng hoạt động trong lĩnh vực chế tạo chip và đã có văn phòng tại Việt Nam. Hầu hết trong các thiết bị bất kì đều có thể tìm thấy các con chip của hãng này. Bình thường khách bên ngoài vô công ty nếu có người giới thiệu thì không có vấn đề gì. Nhưng khi biết tôi là người Việt Nam thì cô thư kí có vẻ hơi lo ngại nên đành gọi điện cho giám đốc để xin ý kiến. Rất may là ông giám đốc sau khi biết tôi sang đây tham dự World Finals nên rất thích thú và còn cho phép tôi vào những nơi quan trọng nhất trong toàn công ty. Khoác trên mình chiếc áo xanh của những người thường được gọi là “equiqment engineer”, theo chân anh T, một người Việt đã có gần 20 năm kinh nghiệm làm trong công ty này, tôi từ từ đi vào nơi mà những cỗ máy trị giá hàng trăm ngàn đến hàng triệu USD nằm san sát nhau chuyên để test các con chip trong những môi trường khắc nghiệt trước khi có thể sản xuất đại trà với số lượng lớn.

Hình: Chụp chung với giám đốc công ty National Semiconductor trong phòng đặt các cỗ máy

Nhìn bên ngoài công việc ở những người ở đây có vẻ nhàn nhã nhưng thực sự nó đòi hỏi phải có một lòng đam mê với nghề mới có thể trụ lại với nghề. Hỏi anh T về công việc anh đang làm thì anh nói đối với anh rất nhẹ nhàng bởi bên đây đánh giá một con người dựa trên những gì họ làm ra chứ không phải những quy định như số giờ làm việc là 8 giờ mỗi ngày. Thử nghĩ một hợp đồng thông thường là vài triệu con chip thì chỉ một sáng tạo đơn giản giảm giá thành mỗi con là 0.1$ thì cũng đã làm lợi cho công ty hàng trăm ngàn USD, đủ để trả lương cho nhân viên đó trong vòng mấy năm. Thế mới biết môi trường bên đây đòi hỏi cũng như khuyến khích rất nhiều sự sáng tạo.

Cộng đồng người Việt tại Silicon

Thật là thiếu sót nếu không nhắc tới sự đóng góp của những người Việt ở Silicon. Như ở công ty Hi-Meter tôi thấy được 2/10 người là người Việt, ở công ty Maxim là khoảng 60/500 người là kĩ sư chưa tính công nhân, ở công ty National Semiconductor vào khoảng 200/2000 người. Hầu hết đều sang đây từ thập niên 80-90, nên hiện tại người nào cũng đều đã có vài chục năm kinh nghiêm làm việc. Sang đây hầu hết lúc đầu thì phải thuê nhà. Ở Silicon có rất nhiều apartment được xây để cho thuê hoặc cũng có thể ở downtown, hàng ngày đi về bằng xe điện. Sau khi làm việc vài năm có thể mua nhà, nhà ở Cali thuộc loại mắc ở nước Mỹ. Trung bình khoảng 500.000$, tuy nhiên có thể trả góp trong vòng từ 20-30 năm, mỗi tháng vào khoảng hơn 1000$-2000$. Do đó điều mà sợ nhất đối với mọi người ở bên đây không phải là cái ăn mà là thất nghiệp bởi như vậy sẽ không có tiền đóng và sẽ bị đuổi khỏi nhà.

Hình: Trong một mall của người Việt

Cộng đồng người Việt ở thành phố San Jose cũng rất đông nên sang bên đây hầu như cũng không thiếu thứ gì so với Việt Nam từ các quán cơm, phở, băng đĩa… Giá cả sinh hoạt bên đây cao gấp khoảng 10 lần VN, tuy nhiên vẫn có thể xem là rẻ so với mức thu nhập bình quân ở đây là 30.000$-100.000$/năm tuỳ theo loại công việc nếu như có việc làm. Ngoài ra sống ở đây bạn còn có thể tận hưởng những tiện nghi của một dất nước có thu nhập bình quân đầu người cao gấp 60 lần Việt Nam. Nhưng có một điều mà khá nhiều người ở đây nhận xét là cuộc sống đôi lúc khá buồn tẻ, đặc biệt đối với những người sang đây một mình hoặc đã từng có thời gian dài gắn bó ở Việt Nam. Có lẽ đối với những người Việt, không nơi nào có thể sống hạnh phúc bằng chính quê hương mình. Và tôi thử nghĩ đến một lúc nào đó mà số lượng người Việt ở đây có thể quay về đóng góp cho quê hương thì có lẽ một Silicon của Việt Nam sẽ chỉ còn là chuyện trong nay mai.

Posted in: featured,it,personal