Những con đường sự nghiệp của lập trình viên Việt Nam

Gần đây thỉnh thoảng tôi có nhận được một vài yêu cầu của bạn bè xung quanh đề nghị tư vấn trong việc ...nhảy công ty. Có lẽ điều này cũng dễ hiểu trong bối cảnh tình hình nhân sự CNTT đã bắt đầu nóng trở lại như hiện nay thì sự dịch chuyển nhân sự giữa các công ty CNTT đang bắt đầu có chiều hướng gia tăng. Với riêng bản thân tôi không khuyến khích việc nhảy việc cho lắm, trừ khi biết chắc công ty mới có điều kiện tốt hơn hẳn và phù hợp với thế mạnh của mình. Tuy nhiên, không thể phủ nhận một điều là làm việc ở các công ty khác nhau sẽ đem lại cho lập trình viên một cái nhìn toàn diện hơn về lĩnh vực mình đang theo đuổi để từng bước định hướng tốt hơn con đường tương lai của mình sau này.

Nếu tính từ hồi sinh viên cho đến hiện tại, tôi cũng đã làm được cho cỡ ...chục công ty CNTT khác nhau. Từ thực tập, cộng tác, làm bán thời gian cho đến toàn thời gian. Thể loại các công ty cũng khá đa dạng, từ các công ty gia công, start-up, làm sản phẩm cho đến các tập đoàn đa quốc gia. Tuy nhiên đừng vì thế mà bạn nghĩ tôi là một người ham ...lương cao hoặc không kiên định ;)). Có thể nói trong một thị trường CNTT mới ở giai đoạn lộn xộn ban đầu như Việt Nam hiện nay thì việc tìm cho mình một công việc phù hợp hoàn toàn không phải là một điều dễ dàng. Điều này đối với những sinh viên chân ướt chân ráo mới ra trường còn khó khăn hơn khi đa phần vẫn chưa xác định được thế mạnh và đam mê của mình. Cho nên đôi lúc phải trải qua một vài công ty khác nhau bạn mới xác định được đâu mới là môi trường phù hợp nhất. Với một số người lỡ rơi vào môi trường không đúng với niềm đam mê, không dũng cảm dứt khoát dần dần tạo nên những áp lực lớn cho bản thân và khiến họ chán nản và rời ngành.

Do đó tôi nghĩ với những lập trình viên trẻ, đặc biệt các bạn vẫn còn ngồi trên ghế nhà trường. Việc tìm những cơ hội để va chạm trong các môi trường khác nhau là một điều khá hữu ích. Những điều này sẽ góp phần giúp bản thân mỗi người nhìn nhận ra đây là những thế mạnh và đam mê của mình. Với kinh nghiệm bản thân tôi mặc dù đã trải qua nhiều công ty khác nhau, nhưng tại bất kì thời điểm nào tôi cũng chỉ làm cho tối đa 2 công ty. Và tôi luôn xác định đâu là công việc chính mình sẽ dành toàn bộ sức lực của mình. Rồi với mỗi công việc tôi đều cố gắng làm thật tốt trong khả năng của mình, do đó gần như sau khi kết thúc công việc tôi đều giữ được mối quan hệ tốt với những người cộng sự và trở thành những người bạn tốt cho đến hiện tại. Và hẳn nhiên điều này đã mang lại cho tôi những giá trị vô hình rất lớn về sau, nên hi vọng sẽ được chia sẻ ít nhiều với mọi người qua bài viết này. 

1. Công ty gia công

Có lẽ lợi thế lớn của các công ty gia công nằm ở môi trường chuyên nghiệp và cơ hội tham gia cọ xát các dự án lớn của nước ngoài. Những điều này đặc biệt hữu ích cho những lập trình viên trẻ mới bước từ môi trường giảng đường sang thực tế, và việc đặt mình dưới áp lực của các dự án lớn đòi hỏi các quy trình chặt chẽ sẽ giúp lập trình viên nhanh chóng chuyên nghiệp hóa bản thân mình.

Tuy nhiên môi trường gia công cũng có những hạn chế nhất định, việc vẫn còn ít những dự án xứng tầm cũng như việc trả chi phí cố định theo đầu người ở đa phần các công ty sẽ dần khiến nhiều lập trình viên chán nản và từng bước tìm cho mình những hướng đi mới mẻ hơn. 

2. Công ty Start-up/Sản phẩm

Làm việc trong một công ty start-up thực sự sẽ đòi hỏi bạn làm việc >100% khả năng của mình. Ngoài ra, do công việc của công ty start-up khá nhiều mà số người lại hạn chế, nên gần như sẽ đòi hỏi bạn phải biết thêm rất nhiều thứ không nằm trong kiến thức của bạn được trang bị ở các công ty lớn. Trong một môi trường như vậy sẽ khiến bạn trưởng thành lên rất nhiều.

Lẽ dĩ nhiên môi trường start-up cũng có những hạn chế. Hạn chế thứ nhất là tỉ lệ các công ty start-up thành công là rất thấp, nên đôi lúc việc gắn bó trong một môi trường start-up chờ thời quá lâu mà vẫn chưa thấy đầu ra sẽ khiến bạn lãng phí rất nhiều thời gian và đánh mất nhiều cơ hội, thực tế chứng minh các công ty start-up thành công lớn đa phần đều có những bước tiến thần tốc trong một thời gian nhất định. Hạn chế thứ hai, môi trường start-up đòi hỏi bạn biết rộng hơn là biết sâu. Do đó nếu bạn là một người chuyên sâu về một công nghệ nhất định thì sẽ không thích hợp trong môi trường này. 

3. Công ty đa quốc gia

Có lẽ vị trí cho lập trình viên trong các công ty này không nhiều khi phần lớn hiện nay vẫn xem Việt Nam là một thị trường phân phối và tiêu thụ. Tuy nhiên gần đây tình hình đã dần khá hơn khi thị trường Việt Nam bắt đầu lớn và chứng tỏ vị trí tiềm năng trong tương lai gần sắp tới.

Làm việc trong các công ty này được lợi là quy trình đã khá bài bản nên lập trình viên chỉ cần tập trung vào những hướng nhất định, rất phù hợp cho những ai đam mê đào sâu vào một công nghệ mũi nhọn. Ngoài ra làm việc trong môi trường này cũng giúp lập trình viên mở rộng tầm nhìn lên rất nhiều bởi có cơ hội cọ xát trong một môi trường mang tính quốc tế. Tuy nhiên điểm yếu ở các công ty này là lập trình viên sẽ không có được một cái nhìn tổng quát về công ty như trong môi trường công ty start-up đã nêu trên. 

4. Công ty/Tổ chức nhà nước

Làm trong nhà nước thì lương khá thấp so với thị trường. Tuy nhiên đổi lại môi trường tương đối nhẹ hơn, cũng như sẽ có những giá trị vô hình nhất định và tiềm năng trong tương lai, đặc biệt trong một xã hội mà nhà nước vẫn còn nắm giữ một vai trò quan trọng trong nền kinh tế như Việt Nam hiện nay.

Bản thân tôi chưa có nhiều cơ hội cọ xát trong môi trường này. Tuy nhiên qua chia sẻ với một số bạn bè, thì ngoài công việc chính thì họ có thể tham gia một số dự án để kiếm thêm thu nhập. Với một số bạn bè khác tôi biết thì gia đình của họ đã khá dư dả về tài chính và có thế đứng nhất định, nên việc lương bổng không còn quá quan trọng đối với họ mà mục đích họ sẽ từng bước tiến lên nắm giữ những vị trí quan trọng của CNTT Việt Nam trong tương lai. 


Tổng kết lại, những loại công ty nêu trên đều có những ưu nhược điểm khác nhau, nên sẽ phù hợp cho những đối tượng khác nhau tùy vào niềm đam mê sở thích của mỗi người. Với riêng bản thân, thì tôi cảm thấy mình khá may mắn khi đã có cơ hội làm việc qua nhiều công ty khác nhau. Điều này đã đem lại cho tôi những trải nghiệm quý giá trên con đường sự nghiệp của mình, cũng giống như việc ...đi thi vậy. Mặc dù điều này đôi lúc khiến tôi mất phương hướng khi đứng trước quá nhiều sự lựa chọn, nhưng tôi tin mình đã đang dần xác định được niềm đam mê, thế mạnh và mục tiêu lớn nhất của chính mình ^_^

Posted in: developer,it